Книжевното творештво на Македонците во Албанија

– декември 14, 2023внесено во: Култура и Уметност

Македонското национално малцинство во Албанија има долгогодишна традиција на културно и книжевно творештво, кое претставува значаен дел од националниот идентитет и културното наследство на Македонците во оваа земја. Преку поезија, проза, публицистика и научни трудови, книжевните создавачи од македонската заедница во Албанија не само што ја зачувуваат својата национална свест, туку и активно придонесуваат кон развојот на македонската литература и култура во регионот.

Книжевното творештво на Македонците во Албанија има своја историја која започнува со народната традиција, усното народно творештво и првите обиди за писмено изразување во македонскиот јазик. Со текот на времето, особено по Втората светска војна, започнува поинтензивно развивање на македонската книжевност во Албанија. Ова се должи на зголемената потреба за зачувување на јазикот и културниот идентитет на македонската заедница.

Еден од најзначајните македонски книжевни творци во Албанија е Стерјо Спасе, писател, чие творештво остави длабок белег во албанската литература. Напиша многу дела: разкази, новели и десет романи. Стерјо Спасе со посебен патос и усет успеа да запише бројни македонски народни песни што ги испеа неговата сопруга Николина Спасе, на која народната песна и била при срце. Таа умешно успеа да запомни и испее 184 народни песни креирани од анонимниот народен творец.

Во поновата историја, значајни имиња во книжевното творештво на македонската заедница се Назиф Докле, Спасе Мазенкофски, Миранда Шутина, Крисанта Јанкула, Цветан Мазнику, Сотир Ристо и други, кои преку своите поетски и прозни дела го одразуваат животот, предизвиците и културната борба на Македонците во Албанија. Нивните творби често се инспирирани од историјата на македонското национално малцинство, природните убавини на родните краишта, но и од современите општествени предизвици.

Во промоцијата и зачувувањето на македонската книжевност во Албанија значајна улога играат и медиумите. Весникот „Преспа“ долго време беше главен гласник на македонската заедница, објавувајќи литературни, историски и културни содржини. Исто така, интернет порталот „МАКЕДОНИУМ“ (Makedonium.net) продолжува со оваа традиција, овозможувајќи современ простор за афирмација на македонската култура, јазик и книжевност.

И покрај значајниот напредок, македонските книжевни создавачи во Албанија се соочуваат со предизвици како што се ограничените можности за објавување, недостигот на институционална поддршка и асимилациските процеси. Сепак, нивната посветеност кон македонскиот јазик и култура е непоколеблива, а новите генерации носат свежа енергија и идеи кои ја продолжуваат оваа книжевна традиција.

Со поддршка од културните организации, медиумите и образовните институции, македонската книжевност во Албанија има потенцијал да продолжи да се развива и да ја зачува својата улога како важен дел од македонскиот културен идентитет во регионот.

Васил Стерјовски