BIRN: Bullgaria ndërhyri gjatë censusit në Shqipëri

– ноември 17, 2023внесено во: Политика

Maqedonasit në Shqipëri thonë se Bullgaria po përpiqet t’i detyrojë ata të identifikohen si bullgarë, duke zgjeruar mosmarrëveshjen me Shkupin mbi historinë, gjuhën dhe identitetin, thotë analiza e BIRN për regjistrimin e popullsisë në Shqipëri dhe përpjekjet bullgare për asimilimin e maqedonasve.

Vlerëson se Bullgaria dhe Maqedonia kanë qenë në “konflikt për dekada për çështjet e identitetit, gjuhës dhe historisë, që kulmoi në tre vitet e fundit me bllokadën bullgare të integrimit të Shkupit në Bashkimin Evropian”. Por tani në Shqipëri është hapur një front i ri”.

-Gjatë regjistrimit të popullsisë në Shqipëri, anëtarët e pakicës së vogël maqedonase të vendit thonë se ishin nën presion nga Bullgaria për t’u identifikuar si bullgarë, të cilët u njohën si pakicë etnike në Shqipëri vetëm në vitin 2017. Minoriteti maqedonas akuzon Bullgarinë anëtare të BE-së se ka tundur pasaportat e BE-së për të bindur maqedonasit – kryesisht në Shqipërinë lindore, si dhe në kufi me Kosovën dhe Maqedoninë – të identifikohen si bullgarë në regjistrimin, i cili përfundon më 15 nëntor, thuhet në analizë.

Shton se alarmi u ngrit kur zëvendëspresidentja bullgare Iliana Jotova vizitoi Shqipërinë në shtator, dy ditë para fillimit të regjistrimit dhe mori pjesë në fillimin ceremonial të vitit të ri shkollor në shkollën bullgare të së dielës në Elbasan.

Kujton se Jotova ka vizituar edhe një fshat në Gollobordë, ku sipas saj, banorët e identifikojnë veten si bullgarë dhe kanë pasur takime zyrtare të nivelit të lartë në Tiranë.

– Bullgaria pretendon se bullgarët etnikë kanë qenë prej kohësh të pranishëm në Shqipëri, por atyre iu mohua identiteti i tyre i vërtetë si në Shqipëri ashtu edhe në Maqedoni gjatë sundimit komunist, si dhe në tre dekada që nga rënia e komunizmit dhe shpërbërja e Jugosllavisë federale, theksohet më tej në analizën e BIRN.

BIRN kujton se në letrat drejtuar institucioneve shqiptare dhe ndërkombëtare, Vasil Sterjovski, ish-deputet i Kuvendit të Shqipërisë dhe kryetar i partisë Aleanca e Maqedonasve për Integrimin Europian, paralajmëroi për një përpjekje për të krijuar një “pakicë artificiale” në Shqipëri.

Komuniteti maqedonas nuk duhet të jetë dëm kolateral në rrugën e Shqipërisë drejt BE-së, shkruan ai më 29 shtator, raporton BIRN.

Duke përdorur të drejtën e vetos si anëtare e BE-së, Bullgaria është përpjekur të nxjerrë një sërë lëshimesh nga Maqedonia për të kënaqur bullgarët që pretendojnë se identiteti dhe gjuha maqedonase janë me origjinë bullgare, një pretendim thellësisht fyes për shumë maqedonas.

Edhe çështja e minoritetit maqedonas në Shqipëri ka qenë një pikë diskutimi prej vitesh, por ka filluar të vlojë me fillimin e censusit.

Thekson se zonat ku të dy vendet pretendojnë se jetojnë bashkatdhetarët e tyre janë Gora, Golloborda dhe Prespa, përgjatë kufirit shqiptar me Kosovën dhe Maqedoninë. Maqedonasit në Shqipëri e akuzojnë Bullgarinë se po përpiqet të përdorë statusin e saj në BE për të bindur maqedonasit dhe shqiptarët të identifikohen si bullgarë, duke u ofruar atyre pasaporta si një mënyrë për t’iu qasur mundësive të punësimit në BE dhe për t’i shpëtuar varfërisë.

– Kjo jo vetëm që pengon censusin, por edhe ngre pikëpyetje serioze për liritë dhe të drejtat e qytetarëve shqiptarë me origjinë maqedonase”, shkruan Sterjovski në letrën e dytë të datës 19 tetor dhe i drejtohet ndër të tjera Kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama, Avokatit të Popullit, Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, OSBE dhe një sërë ambasadash të huaja në Tiranë.

Ai akuzoi “ekstremistët bullgarë” për kërcënime përmes mediave sociale dhe zyrtarët bullgarë të cilat i kanë vizituar gjatë periudhës së censusit dhe u ofrojnë përfitime maqedonasve, shpesh në prani të policisë shqiptare dhe anketuesve nga Instituti i Statistikave, INSTAT.

Sipas BIRN, në regjistrimin e fundit të popullsisë në Shqipëri, në vitin 2011, 5,512 persona u identifikuan si maqedonas, ose afërsisht 0.2 për qind e popullsisë.

©Makedonium