БОРБАТА ЗА ОБРАЗОВАНИЕ НА МАЈЧИН МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК ВО ГОЛО БРДО, АЛБАНИЈА

– октомври 7, 2023внесено во: Политика

Живописниот регион Голо Брдо во Албанија има богата историја, обележана со борбите и аспирациите на македонската заедница да го зачува својот културен и јазичен идентитет.

Во годините по Втората светска војна, од 1945 до 1948 година, македонското население во Голо Брдо го ужива правото да се школува на својот мајчин македонски јазик. После 1948 година на Македонците во областа на Голо Брдо им се забранува да го изучуваат македонскиот јазик додека тоа право продолжуват да го користат Македонците во областа на Мала Преспа и селото Врбник во Деволската област.

По политичките промени во Албанија, особено по падот на комунистичкиот режим во раните 1990-ти, македонската заедница во Голо Брдо почна да бара враќање на правото на образование на својот мајчин јазик. И покрај нивните непоколебливи напори, ова основно право останува неостварливо.

Во изминатите три децении, македонската заедница во Голо Брдо, која албанската држава официјално не ја признава како македонска, презеде неколку иницијативи за промоција на македонскиот јазик. Овие напори вклучуваа организирање на курсеви по македонски јазик за македонските деца. Сепак, овие македонски курсеви се соочија со забрани и ограничувања наметнати од албанските власти.

Покрај организирањето на македонски курсеви, родителите во Голо Брдо поднесоа и петиции до албанската влада со барање за изучување на македонскиот јазик во формалниот образовен систем. За жал, овие петиции постојано се одбиваат, што дополнително ја влошува фрустрацијата и разочарувањето на македонската заедница.

Маките на Македонците во Голо Брдо и нивната борба за основни човекови права не останаа незабележани од меѓународните организации за човекови права. Специјалниот извештај на Народниот праворанител на Албанија за правата на малцинствата во 2014 година и мониторинг извештаите на Советодавниот комитет на Рамковната конвенција на Советот на Европа за заштита на националните малцинства ги истакнаа овие прекршувања на основните човекови права.

Сепак, и покрај одминувањето на времето и напорите на бројни поединци и организации кои се залагаат за промени, на Македонците во Голо Брдо и понатаму им се ускратува можноста да го изучуваат својот мајчин македонски јазик. Политиките кои датираат од комунистичката ера, со кои се настојуваше да се минимизира македонската заедница во одредени области во Албанија, опстојуваат и денес.

Борбата за образование на македонски јазик во Голо Брдо е далеку од завршена. Македонската заедница во овој регион останува цврста на заложбите за зачувување на нивното културно и јазично наследство и продолжуваат да повикуваат на признавање на нивните основни човекови права. Приказната за Голо Брдо е сведоштво за трајниот дух на македонската заедница решена да ги заштити својот македонски идентитет и јазик.

Васил СТЕРЈОВСКИ