Me rastin e 24 majit, Ditës së arsimtarëve maqedonas dhe sllavë, shenjtorëve Kiril dhe Metodi, nën organizim të shoqatës maqedonase “Sonce” dhe Bashkisë Pustec, në muzeun “Sterjo Spasse” në f. Glloboçeni u promovua libri “Maqedonasit – dëshmitë mijëvjeçare për emrin identitar” nga Dr. Branislav Svetozareviq.

U hap edhe ekspozita “Vëllezërit e shenjtë Kirili dhe Metodi – edukatorë gjithësllavë” nga i njëjti autor.

Duke përshëndetur të pranishmit, kryetari i shoqatës maqedonase “Sonce”, Vasil Sterjovski, tha se “maqedonasit në Shqipër mbeten të denjë për veprën e vëllezërve të shenjtë Kiril dhe Metodi, të cilën e vazhdojnë duke ruajtur gjuhën, kulturën dhe traditat maqedonase”.

– Faleminderit për praninë tuaj në manifestimin e sotëm për nder të 24 majit – Ditës së arsimtarëve maqedonas dhe sllavë, vëllezërve të shenjtë Kiril dhe Metodi, të cilët kanë një rëndësi të jashtëzakonshme dhe unike historiko-kulturore dhe arsimore për Evropën, botën dhe Maqedoninë. Ata ishin misionarë, ishin të ditur dhe pagëzuan shumë kombe, ishin në shumë vende. Dëshmi të iluminizmit të tyre janë: misioni arab te saracenët në Bagdad, misioni i Bregalnicës, misioni hazar, misioni moravian, misioni panonian, kristianizuan saracenët, hazarët, sllavët e moravis, bullgarët, rusët dhe popujt e tjerë në lindje dhe veri të Bizantit. Në Kostandinopojë ata përpiluan alfabetin sllav, alfabetin glagolik me tridhjetë e tetë shkronja, duke përkthyer librat kishtarë nga greqishtja në sllavishten e vjetër maqedonase, tha ndër të tjera Sterjovski.

Të pranishmit i përshëndeti kryetari i Bashkisë Pustec, Pali Kolefski, i cili u uroi mirëseardhje.

– Misioni i vëllezërve të shenjtë ishte të na ndriçojnë me dije, të nxisin brezat e rinj që të ushqejnë dhe ruajnë trashëgiminë tonë gjuhësore dhe kulturore. Ne në Prespë jemi të bekuar që jemi pjesë e trashëgimisë gjuhësore dhe kulturore maqedonase. Bashkia jonë jo vetëm ruan, por edhe e mirëmban trashëgiminë kulturore të vëllezërve të shenjtë. Përmes institucioneve tona arsimore dhe institucioneve kulturore, ne mbështesim zhvillimin e gjuhës maqedonase, përhapim dashurinë për gjuhën maqedonase dhe mbrojmë pasurinë tonë, tha Kolefski.

Të pranishmëve iu drejtua edhe Ambasadori maqedonas në Tiranë, Danço Markovski, i cili i uroi për ditën dhe i falënderoi për praninë e tyre.

Sot është një ditë e shenjtë kushtuar të pavdekshmëve të gjithë shkrim-leximit sllav, ditë kur bien këmbanat e kishës duke na thirrur të përkulemi me dinjitet para dhuratës së pamatshme që këta vëllezër të shenjtë na dhanë një mijëvjeçar më parë. Ideja fisnike e mbjellë nga këta apostuj, kushtuar zhvillimit kulturor dhe shkrim-leximit të të gjithë sllavëve, nuk i la indiferentë personalitetet e kishës, si nga Kisha Katolike Romake Perëndimore, ashtu edhe nga Kisha Ortodokse Lindore. Njëra prej tyre filloi të përdorte glagolishten, ndërsa e dyta të shkruante në gjuhën e vjetër sllave, tha Markovski.

Sipas tij, madhështia e përkushtimit të tyre ndriçues ndaj të gjithë njerëzve u reflektua edhe në përkushtimin e tyre ndaj kundërshtarëve të tyre, që librat e shenjtë të jenë në dispozicion të të gjithëve, me shpjegimin e mëposhtëm: “A nuk bie shi nga Zoti njëlloj mbi të gjithë?” Dhe a nuk shkëlqen edhe dielli për të gjithë? A nuk thithim të gjithë të njëjtin ajër? Atëherë, si nuk ju vjen turp të njihni vetëm tre gjuhë dhe dëshironi që të gjitha kombet e tjera të jenë të verbër dhe budallenj?”.

– Pikërisht këtu e gjej universalitetin e tyre që synon lidhjen kulturore të popujve, dhe gurin e gdhendur të granitit për të rritur farat e përparimit nga jo-njerëz të ndryshëm, të cilët dëshpërimisht pa sukses përpiqen të përvetësojnë ose të marrin punën e tyre dhe qasjen kozmopolitane. Prandaj, të dashur miq, sot ne maqedonasit në atdheun tonë dhe kudo që jemi në botë, por edhe këtu në Glloboçeni të Prespës, përulemi para këtyre vëllezërve të shenjtë, tha ambasadori Markovski.

Libri i Branislav Svetozareviq “Maqedonasit – dëshmitë mijëvjeçare për emrin identitar”, u promovua nga Marjan Gijovski.

– Libri përmban mbi 1000 dëshmi për emrin identitar të maqedonasve dhe analiza për periudha të caktuara historike. Siç tha autori, për përgatitjen e atyre analizave është konsultuar me 14 doktorë shkencash, specialistë të periudhave dhe temave të ndryshme. Përveç historianëve, u konsultuan edhe studiues të fushave të tjera shkencore, si filologë, gjeografë, arkeologë, arkivistë etj. Janë mbledhur dëshmi nga 32 vende ekzistuese dhe joekzistuese në botë, nga të gjitha kontinentet. Ata konfirmojnë vazhdimësinë e emrit identitar maqedonas përmes tri fazave të vetëidentifikimit emëror: territorial deri në fillim të shekullit të 19-të, etno-historik ose etnik nga mesi i shekullit të 19-të dhe kombëtar i cili filloi me përpunimin teorik që nga fillimi i shekullit të 20-të dhe që përfundoi me krijimin e shtetit modern maqedonas në vitin 1944, tha Gijovski.

Në promovim u lexuan dokumente italiane 100-vjeçare që dëshmojnë për vetëidentifikimin maqedonas të banorëve të Prespës. Sipas autorit, këto janë dëshmi të pamohueshme të vetëdijes së qartë maqedonase të kësaj popullate. Edhe atëherë, këto dokumente dëshmojnë për përpjekjet e shtetit bullgar për falsifikimin e dokumenteve, gjë që dëshmon vazhdimësinë e politikës shoviniste bullgare ndaj maqedonasve.

Në kuadër të këtij aktiviteti kulturor u hap ekspozita filatelike “Shën Kirili dhe Metodi – iluministë gjithësllavë” e të njëjtit autor, e cila përmban zarfe dhe me pulla postare që lidhen me iluministët, shenjtorët Kiril e Metodi dhe alfabetin sllav , i shfaqur në 12 panele.

– Këto zarfe dhe pulla postare janë lëshuar në 90 vitet e fundit në disa vende evropiane: Maqedoni, Çeki, Sllovaki, Rusi, Bullgari, Ukrainë, Kroaci, Vatikani, Polonia, Greqia, ish-Jugosllavia, Bashkimi Sovjetik dhe Çekosllovakia. Ky respekt për veprën e vëllezërve të shenjtë me origjinë nga Maqedonia u pasqyrua edhe më gjerë, kështu që ata u shpallën mbrojtës të Evropës. Mes këtyre ekspozitave ka edhe ekzemplarë të rrallë, tha autori.

Ashtu si në aktivitetet e mëparshme, edhe këtë herë ishte kryetarja e Këshillit të Qarkut të Korçës, Ana Verushi, e cila uroi festën dhe shprehu “kënaqësinë për ngjarjet e shpeshta kulturore të maqedonasve në këtë bashki”.

©Makedonium