PËRPJEKJET PËR ARSIMIN NË GJUHËN AMTARE MAQEDONASE NË GOLLOBORDË, SHQIPËRI

– October 7, 2023Posted in: Politics

Rajoni piktoresk i Gollobordës në Shqipëri ka një histori të pasur, të shënuar nga përpjekjet dhe aspiratat e komunitetit maqedonas për të ruajtur identitetin e tij kulturor dhe gjuhësor.

Në vitet e pas Luftës së Dytë Botërore, nga viti 1945 deri në vitin 1948, komuniteti maqedonas në Gollobordë gëzonte të drejtën për t’u arsimuar në gjuhën amtare maqedonase. Pas vitit 1948, maqedonasit në zonën e Gollobordës iu ndalua të mësonin gjuhën maqedonase, ndërsa maqedonasit në zonën e Prespës dhe fshatit Vërnik të zonën e Devollit vazhduan ta përdorin këtë të drejtë.

Pas ndryshimeve politike në Shqipëri, veçanërisht pas rënies së regjimit komunist në fillim të viteve 1990, komuniteti maqedonas në Gollobordë filloi të kërkonte kthimin e së drejtës për arsimim në gjuhën amtare. Pavarësisht përpjekjeve të tyre të palëkundura, kjo e drejtë themelore mbetet e parealizuar.

Në tre dekadat e fundit, komuniteti maqedonas në Gollobordë, të cilin shteti shqiptar zyrtarisht nuk e njeh si maqedonas, ka ndërmarrë disa iniciativa për promovimin e gjuhës maqedonase. Këto përpjekje përfshinin organizimin e kurseve të gjuhës maqedonase për fëmijët maqedonas. Megjithatë, këto kurse maqedonase u përballën me ndalime dhe kufizime të vendosura nga autoritetet shqiptare.

Përveç organizimit të kurseve maqedonase, prindërit në Gollobordë i kanë dorëzuar edhe Qeverisë Shqiptare peticionet me kërkesë për mësimin e gjuhës maqedonase në sistemin arsimor. Fatkeqësisht, këto peticione refuzohen në mënyrë të përsëritur, duke e përkeqësuar edhe më shumë zhgënjimin e komunitetit maqedonas.

Vuajtjet e maqedonasve në Gollobordë dhe lufta e tyre për të drejtat elementare të njeriut nuk kaluan pa u vënë re nga organizatat ndërkombëtare për të drejtat e njeriut. Raporti i Veçantë i Avokatit të Popullit të Shqipërisë për gjendjen e të drejtave të minoriteteve në Shqipëri në vitin 2014 dhe Raportet e monitorimit të Komitetit Këshillimor të Konventës Kuadër të Këshillit të Evropës për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare evidentuan këto shkelje të të drejtave themelore të njeriut.

Megjithatë, përkundër kalimit të kohës dhe përpjekjeve të shumë individëve dhe organizatave që avokojnë për ndryshim, maqedonasve në Gollobordë vazhdohet t’u mohohet mundësia për të mësuar gjuhën e tyre amtare maqedonase. Politikat që datojnë që nga epoka komuniste, të cilat synonin të minimizonin komunitetin maqedonas në zona të caktuara të Shqipërisë, vazhdojnë edhe sot.

Përpjekjet për arsimin në gjuhën amtare maqedonase në Gollobordë nuk kanë përfunduar. Komuniteti maqedonas në këtë rajon mbetet i palëkundur në përkushtimin e tij për ruajtjen e trashëgimisë së tij kulturore dhe gjuhësore dhe vazhdon të bëjë thirrje për njohjen e të drejtave themelore të njeriut. Historia e Gollobordës është një dëshmi e shpirtit të qëndrueshëm të komunitetit maqedonas të vendosur për të mbrojtur identitetin dhe gjuhën maqedonase.

Vasil STERJOVSKI