Cvetan Mazniku dhe Vita Koja – heronjtë e çështjes maqedonase në Shqipëri

– prill 11, 2023Postuar në: Aktualitet

Është bukur dhe më vjen mirë të shkruaj disa fjalë për ata të dy, për Cvetan Maznikun dhe Vita Kojën, të dy maqedonas nga Gollobordën që sot jetojnë në Tiranë dhe nuk e kanë harruar kurrë vendlindjen e tyre.

Mund të jemi njohur me ta në fillim të viteve të 90-ta të shekullit të kaluar, pikërisht kur maqedonasit në Shqipëri, kudo ku jetonin, u përpoqën dhe punonin të organizoheshin në shoqata të veçanta socio-kulturore dhe politike maqedonase, pikërisht sepse u dëbuan nga radhët e organizatave të ndryshme shqiptare dhe u gjendën në një udhëkryq. Atëherë ne në Prespë themeluam Organizatën “Drushtvo Prespa”, dhe Cvetan Mazniku dhe Vita Koja së bashku me shokët e tyre nga Golloborda themeluan organizatën politike “Mir”.

Cvetan Mazniku

Ato ngjarje, ato momente historike për shoqërinë shqiptare dhe për maqedonasit në Shqipëri, hapën rrugët dhe krijuan kushte që maqedonasit të kontaktojnë dhe të bashkëpunojnë në të gjitha fushat e jetës. Në rrethana të tilla u njohëm edhe me Cvetan Maznikun dhe Vita Kojën, që sot, pas njëzet vitesh njohje e bashkëpunimi duke ecur nëpër rrugë me gjemba për maqedonasit në Shqipëri, të shkruajmë disa rreshta për këta heronj të çështjes maqedonase në Shqipëri, të cilët, përveç dhjetëra bashkëpunëtorëve të tjerë, sakrifikuan dhe sakrifikojnë një pjesë të jetës së tyre dhe ia kushtojnë maqedonasve në Gollobordë, popullit maqedonas në Shqipëri, pikërisht sepse përveç organizatave politike, punojnë edhe në grumbullim, redaktim dhe shtypja e folklorit maqedonas, një pjesë e madhe nga perlat maqedonase nga ato anë prej nga vijnë.

Vita Koja

Deri tani kanë botuar katër libra me perla të tilla, me fjalë të urta, thënie etj., që përdoren edhe sot në ato anë si dhe kudo ku një pjesë e asaj popullsie është shpërngulur për arsye të ndryshme. Të gjithë librat i kanë nën titullin “Folklori Gollobordas” dhe meqë i kanë përkthyer dhe shkruar në gjuhën shqipe, nën titullin kryesor kanë shtuar fjalët “paralele proverbiale maqedonisht-shqip”, si dhe disa fjalë të urta nga librat e këtyre të dyve bashkautorë:

CVETAN MAZNIKU lindi në fshatin Klenje-Gollobordë në vitin 1938. Shkollën fillore e kreu në fshatin e lindjes, ndërsa të mesmen në Durrës. Në vitin 1957 filloi studimet universitare për minierë në Leningrad të Rusisë, të cilat i mbaroi në Tiranë në Fakultetin e Gjeologjisë. Ka punuar në Podgradec, në Institutin Gjeologjin në Tiranë. Ai është gjithashtu mbledhës i folklorit maqedonas nga Golloborda dhe së bashku me Vita Kojën, arritën të përgatisin dhe shtypin katër libra me një thesar folklorik. Që nga fillimi i lëvizjes së maqedonasve në Shqipëri për organizim të gjithanshëm, Cvetani ishte në krye të atyre organizatave ku merr pjesë dhe kontribuon edhe sot e kësaj dite. Prandaj i uroj Cvetan Maznikut, (xhaxhi Cvetan) siç i drejtohen shumica e bashkëpunëtorëve, jetë të gjatë, të lumtur dhe të frytshme. Le të shumohen librat e tij, ato bukuri perlë, thesare nga thesari i vyer i folklorit maqedonas të popullit në zonën e bukur të Gollobordës.

VITA KOJA ka lindur në fshatin Gjineec-Gollobordë në vitin 1957. Ka mbaruar studimet fillore, të mesme dhe Fakultetin Ekonomik në Tiranë. Është specializuar në disa fakultete jashtë Shqipërisë si në Maqedoni, Itali, Greqi, Francë etj. Punon si profesor në Fakultetin Ekonomik për Marketing dhe Turizëm në Tiranë. Në drejtim të organizatave politike dhe të tjera të maqedonasve në Shqipëri, Vita së bashku me Cvetanin punuan dhe punojnë si anëtarë të atyre organizatave. Vita është e sinqertë, e respektueshme dhe një person i shkëlqyer për të biseduar dhe bashkëpunuar. Ajo kujdeset dhe vlerëson gjithçka maqedonase. Pik;risht p;r k;t; filloi bashkëpunimi me Cvetanin ti mblidhnin, përpunonin dhe shtypnin në 4 libra, një pjesë të madhe të fjalëve të urta që përdoren ende në zonën e Gollobordës. Në të gjitha takimet maqedonase, Vita jep një kontribut të madh në shumë aspekte të jetës së maqedonasve në Shqipëri. Pikërisht për këtë ajo respektohet nga të gjithë ata që e njohin profesoren Vitën.

Ja disa nga fjalët e urta të Gollobordës, të marra nga librat e Cvetanit dhe Vitës: Librat e botuar janë në të folmen e zonës së Gollobordës,

– Po të kërkosh, do të gjesh.

– Nëse të gjitha mizat do të mblidhnin mjaltë, mjalti do të ishte pa para.

– Po të ishte puna e bukur, do të punonte edhe Agana.

– Nëse beson, nuk do të jesh i varfër.

– Po të sjellësh, do të kesh.

– Nëse kërcen i varfëri, do të çahet daullja.

– Nëse keni një grua të bukur, mos shkoni jashtë vendit.

– Nëse gruaja është e sëmurë, është e sëmurë edhe shtëpia.

– Nëse e keqja nuk të ikë, ik prej saj.

– Nëse më sheh me një sy, unë do të të shohë me të dyja.

– Nëse nuk ke, Zoti të ka dhënë.

– Nëse nuk mund të bësh mirë, mos bëj keq.

– Nëse nuk qan fëmija, nëna nuk i jep gji.


Spase Mazenkovski

Teksti është shkruar nga Spase Mazenkovski në vitin 2011 dhe ne e publikojmë për nder të aktivistëve maqedonas në Shqipëri, Cvetan Mazniku, Vita Koja dhe Spase Mazenkovski. Cvetan Mazniku vdiq më 1 janar 2015, ndërsa Spase Mazenkovski më 30 maj 2018. Lavdi e përjetshme!

©Makedonium